Voor scholen is het belangrijk dat er tot nu maar één wettelijk eis gesteld is aan burgerschap en dat is de wet op burgerschap. Totdat de kerndoelen door de Tweede Kamer in de wet is vastgesteld, geldt enkel de wet zelf.
Het onderwijs bevordert actief burgerschap en sociale cohesie op doelgerichte en samenhangende wijze, waarbij het onderwijs zich in ieder geval herkenbaar richt op:
- het bijbrengen van respect voor en kennis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat, zoals verankerd in de Grondwet, en de universeel geldende fundamentele rechten en vrijheden van de mens, en het handelen naar deze basiswaarden op school;
- het ontwikkelen van de sociale en maatschappelijke competenties die de leerling in staat stellen deel uit te maken van en bij te dragen aan de pluriforme, democratische Nederlandse samenleving; en
- het bijbrengen van kennis over en respect voor verschillen in godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, afkomst, geslacht, handicap of seksuele gerichtheid alsmede de waarde dat gelijke gevallen gelijk behandeld worden.
Het bevoegd gezag draagt zorg voor een schoolcultuur die in overeenstemming is met de waarden, bedoeld in het derde lid, onderdeel a, creëert een omgeving waarin leerlingen worden gestimuleerd actief te oefenen met de omgang met en het handelen naar deze waarden en draagt voorts zorg voor een omgeving waarin leerlingen en personeel zich veilig en geaccepteerd weten, ongeacht de in het derde lid, onder c, genoemde verschillen.
Bron: Wet op voortgezet onderwijs
Als school mag je ook je eigen leerlijn bouwen op basis van de wet. Als je duidelijk kan aantonen dat je als school actief met docenten en leerlingen aan de bovenstaande wet werkt, dan voldoe je aan de kaders van de inspectie.
Waar controleert de inspectie dan op?
Nou dus op de wet. Zie ook het inspectiekader, maar vooruit een korte versie:
De inspectie beoordeelt of het onderwijs doelgericht, samenhangend en herkenbaar is, en of de school de leerresultaten bijhoudt.
De inspectie beoordeelt of het onderwijs zich richt op het bevorderen van basiswaarden en sociale vaardigheden, en of het gelijke behandeling bevordert. De school moet aandacht hebben voor het bevorderen van kennis, respect en handelen volgens basiswaarden. Daarnaast moet de school zich richten op het ontwikkelen van vaardigheden die leerlingen in staat stellen om deel uit te maken van en bij te dragen aan de diverse, democratische samenleving. Bij het bepalen van het onderwijsaanbod en de aanpak moeten scholen rekening houden met de leerlingenpopulatie en de leefwereld van de leerlingen.
Het bevorderen van de democratische waarden is belangrijk voor scholen. Zij moeten ervoor zorgen dat deze waarden worden overgedragen aan leerlingen. De inspectie controleert of scholen een cultuur hebben waarin deze waarden centraal staan.
De inspectie controleert of het bestuur zorgt voor een goede sfeer op school, waarin leerlingen zich veilig en geaccepteerd voelen. Het bestuur moet laten zien dat ze beleid hebben en verbeteringen doorvoeren. De sfeer op school wordt beoordeeld op basis van het naleven van regels en het ontbreken van conflicten. Het bieden van oefenmogelijkheden aan leerlingen betekent dat ze gestimuleerd worden om zich aan regels te houden. Of er een veilige en inclusieve sfeer is, wordt beoordeeld aan de hand van hoe leerlingen en personeel zich geaccepteerd voelen.
Heb je hulp nodig bij het integreren van burgerschap binnen de school? Wij werken samen met VRIE Burgerschapseducatie: advies, cursussen en meer voor scholen in het primair- en voortgezet onderwijs.