De basisvaardigheden bestaan al lang: taal, rekenen en digitale geletterdheid. Het ministerie van Onderwijs heeft hier burgerschap aan toegevoegd. Na diverse internationale onderzoeken vindt men dat leerlingen op het gebied van burgerschap over onvoldoende kennis en vaardigheden beschikken. Leerlingen in Nederland moeten meer actief worden betrokken bij de samenleving en kennis krijgen over democratie, rechtsstaat, duurzaamheid en diversiteit.

De korte versie

• Basisvaardigheden burgerschap zijn sociale en maatschappelijke vaardigheden die leerlingen nodig hebben om deel te nemen aan de samenleving.
• Scholen moeten vanaf 2021 actief burgerschap en sociale cohesie bevorderen volgens een nieuwe wet.
• Leerlingen moeten kennis opdoen over basiswaarden zoals vrijheid, gelijkheid en solidariteit, evenals het functioneren van de Nederlandse democratie.
• Scholen moeten ook leerlingen helpen bij het ontwikkelen van een passende houding ten opzichte van mensen met andere opvattingen en leren hoe respectvol om te gaan met verschillen.
• Gebruik Methode M voor burgerschap als lesmethode om je burgerschapsdoelen te halen.

Wat zijn basisvaardigheden burgerschap?

Bij vaardigheden moet je denken aan actief burgerschap en participatie. Kennismaken met vrijwilligerswerk, je mening kunnen beargumenteren, opkomen voor je rechten, participeren in het bestuur en respectvol kunnen omgaan met verschillen. Daarnaast moeten leerlingen ook weten hoe de Nederlandse democratie functioneert.

Het SLO heeft de basisvaardigheden burgerschap uitgewerkt in zeven bouwstenen. We geven er voorbeelden van een vaardigheid bij.

1. Vrijheid en Gelijkheid. Bijvoorbeeld: Het kunnen opkomen voor de eigen rechten en die van anderen.
2. Macht en Inspraak. Bijvoorbeeld: Het kunnen deelnemen aan besluitvorming en het uitoefenen van invloed op de eigen leefomgeving.
3. Democratische cultuur. Bijvoorbeeld: Het kunnen omgaan met diversiteit van meningen en het respecteren van de rechtsstaat.
4. Identiteit. Bijvoorbeeld: Het kunnen reflecteren op de eigen identiteit en die van anderen.
5. Diversiteit. Bijvoorbeeld: Het kunnen omgaan met verschillen tussen mensen en het kunnen voorkomen van discriminatie.
6. Solidariteit. Bijvoorbeeld: Het kunnen bijdragen aan het welzijn van anderen en het kunnen omgaan met maatschappelijke vraagstukken.
7. Digitaal samenleven. Bijvoorbeeld: Het kunnen omgaan met digitale media en het kunnen herkennen en voorkomen van online risico’s.

Hoe breng ik de basisvaardigheden voor burgerschap op orde?

De inspectie controleert op de volgende punten met betrekking tot burgerschapsonderwijs:

• Of scholen en instellingen op een doelgerichte, samenhangende en herkenbare manier kennis over de basiswaarden van de democratische rechtsstaat bevorderen bij leerlingen en studenten.
• Of scholen en instellingen de sociale en maatschappelijke competenties van leerlingen laten ontwikkelen die nodig zijn voor het samenleven in een democratische rechtsstaat.
• Of de basiswaarden zichtbaar zijn op school en of leerlingen hiermee kunnen oefenen.
• Of de school een omgeving biedt waarin iedereen zich geaccepteerd en veilig voelt.
• Of scholen en instellingen voldoen aan de wettelijke eisen voor bevordering van burgerschap en sociale cohesie.
• Of het bestuur haar zorgplicht invult met betrekking tot burgerschapsonderwijs.

Hoe maak ik de vertaling naar de lespraktijk?

Het begint altijd met een visie op burgerschapsonderwijs. Deze is dus niet voor alle scholen hetzelfde, omdat de school deze met eigen waarden mag invullen. Wel moet de visie voldoen aan de bouwstenen die door SLO zijn beschreven.

Hieruit komen concrete leerdoelen voort die je per leerjaar (voor alle leerjaren) formuleert. Deze leerdoelen koppel je aan je huidig onderwijsaanbod. Zo zie je op welke leerdoelen de school nog extra onderwijs moet inzetten.

Heb je hulp nodig bij het integreren van burgerschap binnen de school? Wij werken samen met VRIE Burgerschapseducatie: advies, cursussen en meer voor scholen in het primair- en voortgezet onderwijs.

Methode M voor burgerschap

Methode M heeft verschillende modulen voor burgerschap ontwikkeld. Er is een aparte module voor de onderbouw (leeftijd 12 tot 15 jaar: vmbo, havo, vwo met een differentiatie voor ISK- en praktijkonderwijs) en een module voor de bovenbouw (16 tot 18 jaar: vmbo, havo, vwo en mbo). Beide modulen bevatten 20 lessen die de samen de vier domeinen van burgerschapsonderwijs omvatten. De 20 lessen kunnen los van elkaar gebruikt worden. Dit geeft de school de vrijheid en ruimte om de lessen op verschillende plekken in te zetten. Bij het vak burgerschap, bij mentorlessen, in projectvorm.

In elke les staat een onderwerp centraal. De leerlingen verdiepen zich in dit onderwerp en gaan vervolgens zelf aan de slag. Ze verwerken de kennis via creatieve en actieve werkvormen. Ze maken zich de lesstof dus echt eigen door deze toe te passen in praktische opdrachten. De les wordt afgesloten met enkele reflectievragen. De leerlingen maken de opdrachten alleen, in een groepje of als klas. Deze keuzes zijn aan jou!

Heb jij zaterdag 1 juli van dit jaar al gearceerd in je schoolagenda? Op deze belangrijke dag start het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Het is dan precies 150 jaar geleden dat slavernij werd afgeschaft in Nederland. Dit onderbelichte deel van onze geschiedenis verdient alle aandacht in de klas.

Daarom hebben wij hebben een les geschreven over de geschiedenis van de slavernij en de impact hiervan op de maatschappij van nu. Deze les maakt onderdeel uit van de burgerschapsmethode van Methode M en is deze maand gratis te gebruiken.

In deze les leren de leerlingen wat het slavernijverleden van Nederland inhoudt en wat de impact daarvan is op de hedendaagse maatschappij. Jullie staan samen stil bij waarom het belangrijk is om de afschaffing van de slavernij te herdenken en hoe dit verleden wordt herdacht. Met de ‘Kom in actie’ ga je met je leerlingen praktisch aan de slag door hen zelf een poster te laten maken voor de aankondiging van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden.

Bekijk deze opdracht op Methode M

Deze opdrachten zijn een onderdeel van Methode M, de lesmethode voor burgerschap, maatschappijleer en maatschappijkunde. Neem een gratis proeflicentie van 3 weken.

Wellicht ken je de keuzeopdrachten van Methode M? Regelmatig boden we ze gratis aan bij grote maatschappelijke gebeurtenissen. Zo hebben we in de afgelopen twee schooljaren maar liefst 36 keuzeopdrachten ontwikkeld. Dit maakt dat we zijn gaan nadenken over de plaats die de keuzeopdrachten innemen in onze methode.

Dit betekent dat de keuzeopdrachten als losse module, en daarmee ook onderdeel van de volledige toegang, vervallen per schooljaar 2023-2024. Maar niet getreurd!

Actualiteitsopdrachten

We blijven met regelmaat gratis opdrachten maken over actuele vraagstukken, omdat we dit gewoon belangrijk vinden! Je vindt ze in de paarse band onder de modules. De keuzeopdrachten hebben we opgenomen in onze modules voor maatschappijleer, maatschappijkunde en burgerschap.

Burgerschap bovenbouw & mbo

Twaalf keuzeopdrachten zijn herschreven en in hun vernieuwde vorm onderdeel geworden van de nieuwe set burgerschapskaarten voor de bovenbouw en het mbo. In deze nieuwe lessenreeks introduceren we twintig maatschappelijke thema’s waar leerlingen mee te maken (zullen) krijgen in hun leven. De leerlingen gaan aan de slag met de lesstof, opdrachten, reflectieopdrachten en een grotere werkvorm waarin ze in actie komen voor een beter Nederland.

Deze set is los verkrijgbaar voor €9,95 per leerling.

Keuzeopdrachten per module

De overige keuzeopdrachten hebben we toegekend aan de verschillende modules. Ze zijn nu onderdeel van de module. Je krijgt ze er dus gratis bij als je modules bestelt.

Op 5 juni is het Wereldmilieudag: een dag waarop organisaties en overheden over de hele wereld stilstaan bij de impact van ons handelen op het milieu. Bij Methode M zoomen we in op een van de meest vervuilende industrieën: de kledingindustrie. Staan jouw leerlingen wel eens stil bij de impact van hun kleding op het klimaat?

In deze les bespreken we eerst waar onze kleding gemaakt wordt, wie onze kleding maakt en onder welke omstandigheden dit gebeurt. Daarnaast leren de leerlingen wat er allemaal komt kijken bij het maken van een kledingstuk, en op welke manier zij zelf duurzamere keuzes kunnen maken.

Bekijk deze opdracht op Methode M

De actualiteitsopdrachten zijn onderdeel van Methode M, de online lesmethode voor burgerschap, maatschappijleer en maatschappijkunde. Hebben we jou geïnspireerd? Methode M ontwikkelt lesmateriaal dat aansluit bij de belevingswereld van jouw leerlingen. Altijd actueel, flexibel, compact en compleet. Neem een gratis proeflicentie van drie weken.

Yes! De cijfers zitten erin, jouw klus is bijna geklaard. Alleen nog even het eindexamen. In deze blog zetten we nog even op een rij wat de mogelijkheden zijn met Methode M.

Lees verder →

Tijdens de feedbackweken van Methode M gaven jullie ons veel informatie over onze lesmethodes. Dank daarvoor! We willen in deze blog graag de resultaten met jullie delen.

Feedback collega’s

Veel collega’s willen graag dat het voor leerlingen makkelijker wordt om de eigen antwoorden na te kijken. Daarnaast zou het fijn zijn als docenten in één oogopslag de voortgang van de hele klas kunnen zien. De komende maanden gaan we kijken of we deze techniek kunnen inbouwen.

Inhoudelijk hebben collega’s behoefte aan meer reproductievragen en afwisselendere opdrachten. Verder is de feedback van de meeste collega’s positief. Collega’s noemen de methode verfrissend, interactief, actueel en duidelijk:

“Zeer enthousiast over de methode. Methode M is duidelijk en eenvoudig. We durven de leerlingen nu los te laten (omdat je heel goed kunt bijhouden wat iedere leerling doet). En het aanbod sluit goed aan op de belevingswereld van de leerlingen!”

Feedback leerlingen

Ook leerlingen zijn blij met Methode M. Ze vinden de website overzichtelijk en makkelijk in gebruik bij zelfstandig werken en nakijken van de opdrachten. Ook de video-opdrachten maken de leerlingen meestal graag:

“Het fijnst is dat we niet met boeken hoeven te werken, dat informatie makkelijk te vinden is en dat er filmpjes bij de opdrachten zitten.”

Veel leerlingen vragen om een video waarin we uitleggen hoe ze zich goed kunnen voorbereiden op hun SE. Sommige leerlingen zouden graag een oefentoets willen zien op Methode M.

Al met al is de overgrote meerderheid van de leerlingen positief over onze lesmethode: 113 leerlingen beoordelen Methode M met een gemiddelde van een 8,0! Dat maakt ons blij en trots.

Hoe nu verder?

De komende maanden nemen we de tijd om alle feedback te lezen en analyseren. In de zomerperiode maken we Methode M weer helemaal up to date voor het nieuwe schooljaar!

NB: Ook feedback geven? Gebruik vooral de feedbackknop! Die vind je onderaan iedere les van Methode M. Samen maken we de beste methode voor het vmbo!

Methode M groeit ieder jaar dankzij enthousiaste docenten die zien welke voordelen het werken met methode M hen biedt: “Actueel”, “Overzichtelijk”, “Leuk”, “Bondig”, “Makkelijk differentiëren”, “Divers” zijn zomaar wat steekwoorden die gebruikers met ons deelden. De leerlingen, om wie het draait, gaven ons goede feedback en beoordelen Methode M met een 8,0!

Methode M geeft ruimte in je programma, maakt differentiëren makkelijk, laat leerlingen eenvoudig klassikaal, in groepjes of zelfstandig werken. De vele verschillende opdrachten bieden een fijne afwisseling tussen theorie en praktijk. Of je leerlingen nu digitaal of op papier wilt laten laten antwoorden, met Methode M houd jij de regie!

Meer informatie over onze methodes

Stap net als tientallen scholen door heel Nederland ook dit jaar over op Methode M.

✅ Methode M werkt zonder distributeur (Van Dijk of Iddink), zo houd jij zelf de regie over de licenties.
✅ Tussentijds overstappen is mogelijk, we betalen mee aan de afkoopboete.
✅ Niet tevreden? Methode M is gewoon jaarlijks opzegbaar.
✅ En last but not least: we zijn ook nog eens de goedkoopste!

Meer informatie over overstappen

Heb jij ook zin om les te geven uit Methode M, maar word je weerhouden door praktische zaken of collega’s? Wij komen graag langs om te kijken wat er wél mogelijk is. Neem contact op!

We maken het vaker mee dat een collega soms net nog even overtuigd moet worden door het product te zien en zelf te ervaren. Dan leggen we het graag persoonlijk uit. Ook kunnen we kijken of een online methode geschikt is en welke tussenmogelijkheden er zijn.

Bestellen bij Methode M kan ieder moment van het jaar via het bestelformulier op onze website. Ben je al van plan om komend schooljaar over te stappen? Geef ons een seintje, dan maken we nu al de docentenomgeving voor je aan.

Bekijk onze webinar van december en duik in de methode met onze auteurs:

Zijn de verkiezingsposters je al opgevallen? Al wekenlang hangen de posters van allerlei politieke partijen door heel het land. Op woensdag 15 maart mogen de burgers van Nederland namelijk stemmen! Bij verkiezingen denken we vaak als eerste aan de Tweede Kamer, maar deze verkiezingen gaan over iets anders. Alle inwoners boven de 18 jaar mogen stemmen op volksvertegenwoordigers van de Provinciale Staten en op de waterschappen.

In deze les bespreken we wat de Provinciale Staten en de waterschappen zijn en wat ze doen. Bovendien bespreken we wat de verkiezingen voor de Provinciale Staten te maken hebben met de landelijke politiek.

Bekijk deze opdracht op Methode M

Deze opdrachten zijn een onderdeel van Methode M, de lesmethode voor burgerschap, maatschappijleer en maatschappijkunde. Neem een gratis proeflicentie van 3 weken.

Vorig jaar organiseerden we voor het eerst de Feedbackweken op Methode M. Ook dit jaar maken we weer graag gebruik van de feedback van onze gebruikers. Daarom nodigen we jou en jouw leerlingen uit om een vragenlijst in te vullen. Jullie ervaringen met Methode M helpen ons om de methode up-to-date te houden en de functionaliteiten en lesstof nog beter te laten aansluiten bij jouw leerlingen.  

Leggen we alle lesstof goed uit? Zijn de video-opdrachten aansprekend genoeg? Kunnen we een aantal functionaliteiten verbeteren? Waar moet onze aandacht naartoe? Om dit goed te bepalen is input vanuit de gebruikers heel belangrijk. De hele maand maart heb je de tijd om ons te laten weten hoe je Methode M beoordeelt.  

Van 1 tot 31 maart zien gebruikers die inloggen op Methode M op de homepage een link naar een feedbackformulier. Er is een apart formulier voor docenten en voor leerlingen. Nieuw dit jaar zijn de vragen over onze Burgerschapskaarten. We zijn heel benieuwd naar jouw mening!  

10 x 10 euro cadeaubonnen van bol.com

Alles wat we vragen is een paar minuutjes van jouw tijd om ons te laten weten hoe jij en jouw leerlingen Methode M ervaren. Vul dus snel de vragenlijst in en maak kans op een bol.com cadeaubon ter waarde van 10 euro. We verloten er 5 onder docenten en 5 onder leerlingen. 

Samen maken we de beste methode voor maatschappijleer, maatschappijkunde en burgerschap! 

Heel erg bedankt alvast! 

Ik draai het liever om: wat is volgens jou burgerschap? De wet op burgerschap biedt ruimte om zelf te bepalen wat burgerschap voor jou betekent. De wet geeft voornamelijk het kader waarbinnen je burgerschapsonderwijs maakt. Dus. Laten we even kort kijken naar de wet op burgerschap:

De school stimuleert actief burgerschap en sociale cohesie op de volgende onderdelen:

1. De basiswaarden van de democratische rechtsstaat, de universele rechten en vrijheden van de mens en het handelen daarna op school.
2. Het ontwikkelen van sociale en maatschappelijke competenties.
3. Het bijbrengen van kennis over en respect voor verschillen in godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, afkomst, geslacht, handicap of seksuele gerichtheid en artikel 1 van onze grondwet.

De schoolcultuur moet hierin mee in overeenstemming zijn en de school. Leerlingen moeten hiermee op school kunnen oefenen. De schoolcultuur moet dit uitdragen, zodat docenten en leerlingen zich veilig en geaccepteerd voelen.

Bron: Wet op voortgezet onderwijs

Oke, maar wat is dan actief burgerschap?

Met actief burgerschap wordt bedoeld dat je deelneemt aan de samenleving. Dit houdt in dat je zelf het initiatief neemt om maatschappelijke problemen, zowel klein als groot, aan te pakken. Ook betekent dit dat je deelneemt aan het democratische proces, bijvoorbeeld door te gaan stemmen tijdens verkiezingen.

Het verschil tussen burgerschap en burgerschapsonderwijs?

Burgerschap houdt in dat mensen actief deelnemen aan de maatschappij. Met burgerschapsonderwijs probeert de school dit te stimuleren door leerlingen er letterlijk mee te laten oefenen.

Simpel voorbeeld: organiseer zelf scholierenverkiezingen. Of: laat leerlingen vanuit verschillende belangen en posities naar maatschappelijke problemen kijken.

Hoe ziet burgerschapsonderwijs eruit?

Een groot deel van het burgerschapsonderwijs zit al in de cultuur van de school, of in het docentschap zelf. Immers, je bent niet alleen een expert in een vak, maar ook een opvoeder en socialisator. Daarom worden veel basiswaarden al overgedragen in het dagelijkse contact tussen school en leerling.

Toch verdienen een aantal zaken wat meer aandacht, zoals het belang van een democratische rechtsstaat, het tolerante omgaan met onderlinge verschillen en de impact van maatschappelijke problemen op mensen in de samenleving.

Aan de slag met burgerschapsonderwijs

Burgerschapsonderwijs is dus een combinatie van de schoolcultuur en de dagelijkse omgang met elkaar, het leren over het belang van de democratische rechtsstaat en het aanleren van een aantal maatschappelijke en sociale competenties om onderlinge tolerantie en weerbaarheid te vergroten.

Het SLO heeft in opdracht van het ministerie van OCW kerndoelen gemaakt, deze zijn nu nog in concept, waarmee je in de onderbouw het burgerschapsonderwijs vorm moet geven.

En laten wij nu net een methode voor burgerschap hebben geschreven. Een methode die de ruimte laat op inhoud, maar ook op de praktische invulling. Neem gelijk een kijkje.

Heb je hulp nodig bij het integreren van burgerschap binnen de school? Wij werken samen met VRIE Burgerschapseducatie: advies, cursussen en meer voor scholen in het primair- en voortgezet onderwijs.