Bij de sollicitatie voor mijn nieuwe baan werd mij gevraagd een proefles te houden. Toen ik tijdens deze proefles dit filmpje liet zien, kreeg ik daar als feedback op terug dat ze het een gewaagde keuze vonden, maar dat het liet zien dat ik een echte maatschappijleerdocent ben.

Ze vonden het gewaagd, omdat ik de leerlingen niet kende en dus niet kon weten of er leerlingen bij zouden zitten die hier gevoelig op zouden kunnen reageren. En een echte maatschappijleerdocent, omdat ik het risico nam en liet zien dat ik gevoelige onderwerpen niet uit de weg ga.

In het algemeen ga ik gevoelige onderwerpen niet uit de weg. Voor de discussie in de klas zoek ik ze soms zelfs op. Maar het zette me wel aan het denken wat er nu eigenlijk voor nodig is om gevoelige onderwerpen te behandelen. Vijf tips die hierbij kunnen helpen:

1. Veilige leeromgeving

Het begint bij je klassenmanagement. In een klas waar respect en veiligheid heerst, is er ruimte voor andere geluiden. Mijn feedback gevers hadden ergens wel een punt, gevoelige onderwerpen kun je beter bespreken met een klas die je kent, een veilige sfeer in de klas heeft (soms) tijd nodig. Dan weet je waar de pijnpunten bij leerlingen zitten en welke leerlingen je in de gaten moet houden en bij moet sturen.

2. Neem het initiatief

Neem zelf het initiatief. Gebruik een werkvorm waar je je comfortabel bij voelt.  Maak het bespreekbaar en laat leerlingen er vooral zelf over praten. Zo krijg je ook een goed beeld wat er bij hen leeft.  Voor ideeën van werkvormen heeft SLO verschillende activerende werkvormen verzameld. Voor discussie kun je terecht bij hoofdstuk 6 (p.47-57).

3. Doe aan context

Geef context aan een mening. Hang een discussie op aan de lesstof.  Vraag door en zorg desnoods zelf voor achtergronden, hierbij speelt de actualiteit een belangrijke rol. Wat hierbij kan helpen is een actualiteiten database bij te houden. Bewaar alle interessante artikelen en nieuwsitems die je tegenkomt.

4. Gebruik feiten

Leerlingen kunnen honderden argumenten voor een mening hebben, maar een leraar heeft de feiten. Zorg dat je geïnformeerd bent en laat je niet verleiden tot een eigen mening. Wel is het goed om leerlingen te spiegelen. Cijfers zijn de meest harde feiten, het CBS is daarbij je beste vriend.

5. Gebruik steekhoudende argumenten

Laat leerlingen enkel steekhoudende argumenten aandragen. Daar zijn de feiten weer! En dus geen stereotypen, vooroordelen of gevoelens. Dit is lastig als het over onderwerpen gaat die dicht bij de leerlingen liggen maar het is  van belang om dit te benoemen en te bewaken om te voorkomen dat de discussie te verhit wordt.

Leraar maatschappijleer neem het initiatief!

Dit is een gastbijdrage van Linda Schoonen. Linda werkt sinds dit schooljaar op het Sprengeloo college in Apeldoorn. Daar geeft ze les aan alle stromingen van het vmbo. Naast maatschappijleer buigt ze zich ook over een aantal uurtjes levensbeschouwelijke vorming.

Nederland is een democratie. Dat wil zeggen dat de burgers van Nederland in vrijheid leven en mogen meebeslissen over de regels in het land. Een land waar burgers minder vrij zijn en ook niet mogen meebeslissen, noemen we een dictatuur. Aan het hoofd staat de dictator.

In deze les leren de leerlingen wat de kenmerken van een dictatuur zijn, hoe propaganda een dictator aan de macht houdt en welke soorten dictaturen er zijn.

Bekijk deze opdracht op Methode M

Deze opdrachten zijn een onderdeel van Methode M, de lesmethode voor burgerschap, maatschappijleer en maatschappijkunde. Neem een gratis proeflicentie van 3 weken.

Al enige tijd werk ik natuurlijk zelf ook met Methode M. En daarmee dus ook volledig online. In het begin best een beetje spannend. Maar door het gewoon te doen en het zelf te ervaren, ben ik inmiddels erg enthousiast over deze manier van werken. In dit artikel deel ik daarom mijn ervaringen in acht tips voor collega’s die nieuwsgierig zijn naar werken met een digitale methode.

Lees verder →

Ik studeerde af op het onderwerp actualiteit binnen het vak maatschappijleer. Ik gaf mijn lessen uit het boek en ik zocht naar manieren om de actualiteit hier meer bij te betrekken. Vaak sloot de actualiteit niet aan bij het hoofdstuk of hadden leerlingen geen benul van waar ik het over had. Inmiddels weet ik dat je leerlingen moet meenemen: de actualiteit koppelen aan de lesstof. Maar hoe doe je dat? Hoe doe je dat in combinatie met een PTA en een boek dat je volgt?

Lees verder →

Kritische journalistiek vinden we in Nederland heel normaal. Al hoor je steeds vaker dat men Nederlandse journalisten irritant vindt of dat ze onnodig kritische vragen stellen. Maar dát kritische journalisten heel belangrijk zijn, bewijzen landen waar geen kritische journalistiek is.

In deze les leren leerlingen wat de uitgangspunten zijn van de overheid voor media, welke rol media spelen in een democratie en of er sprake is van persvrijheid in een land.

Bekijk deze opdracht op Methode M

Deze opdrachten zijn een onderdeel van Methode M, de lesmethode voor burgerschap, maatschappijleer en maatschappijkunde. Neem een gratis proeflicentie van 3 weken.

Ben je nieuwsgierig naar de criminaliteit in jouw buurt? Wat denk je, is jouw buurt crimineel? Nederland heeft relatief weinig criminaliteit, maar voelt dat ook zo? Daar kan zo maar eens een groot verschil in zitten.

In deze les leren leerlingen hoe we aan misdaadstatistieken komen en welke conclusies je kunt halen uit misdaadstatistieken.

Bekijk deze opdracht op Methode M

Deze opdrachten zijn een onderdeel van Methode M, de lesmethode voor burgerschap, maatschappijleer en maatschappijkunde. Neem een gratis proeflicentie van 3 weken.

Meestal veroordelen rechters de juiste verdachte, maar ook rechters maken wel eens fouten. Zo kan het gebeuren dat mensen onschuldig vast worden gezet. Als dit gebeurt, noem je dat een rechterlijke dwaling. Vaak heeft zo’n rechterlijke dwaling enorme gevolgen.

In deze les leren leerlingen wat een rechterlijke dwaling is, waarom er bij Lucia de Berk daar sprake van was en waarom daarvoor een schadevergoeding wordt betaald.

Bekijk deze opdracht op Methode M

Deze opdrachten zijn een onderdeel van Methode M, de lesmethode voor burgerschap, maatschappijleer en maatschappijkunde. Neem een gratis proeflicentie van 3 weken.

Houdt het kabinet zich nou ook bezig met aanleggen van het stadspark of het maken van de verlichting bij jou in de straat? Nee, daar hebben ze geen tijd voor. Nog voordat we een dagelijks bestuur voor Nederland zelf hadden, waren er al steden. Deze steden werden door inwoners zelf bestuurd. En eigenlijk is dat nog steeds zo.

In deze les leren we leerlingen hoe een gemeente wordt bestuurd, wat de taken van een burgemeester zijn en leggen we uit wat er op het gemeentehuis gebeurd.

Bekijk deze opdracht op Methode M

Deze opdrachten zijn een onderdeel van Methode M, de lesmethode voor burgerschap, maatschappijleer en maatschappijkunde. Neem een gratis proeflicentie van 3 weken.

Massamedia behandelen met radio, televisie of krant is zó 2016. Het jaar 2017 was wat mij betreft de definitieve doorbraak van de vloggers in de grote-mensen-wereld. Dylan, Kwebbel, Enzo, Furtjuh of Nikkie, wie kent ze niet. Jij straks in ieder geval wél. Deze 10 vloggers moet je als leraar (maatschappijleer) écht leren kennen:

#1. Nikkie / NikkieTutorials

8.387.368 abonnees, 702.836.456 totale views – Nederlands grootste YouTubester bereikt een enorm internationaal publiek met haar vlogs over make-up. “Zij snapt make-up” aldus mijn vriendin.

#2. Jordi / Kwebbelkop

7.712.986 abonnees, 2.891.201.765 totale views – Nikkie wordt op de voet gevolgd door Jordi a.k.a. Kwebbelkop. Deze jongen kletst – in het Engels – tijdens het gamen de oren van je kop en dat is dus leuk om naar te kijken. Volgens eigen zegge: miljonair. Hoe cool.

#3. Enzo / EnzoKnol

1.727.245 abonnees, 1.475.437.529 totale views – De ongekroonde koning van YouTubend Nederland. Enzo Knol. Favoriet bij de oude media en haalde dit jaar het nieuws met zijn break-up met vriendin Dee. Wees gerust: de tortelduifjes zijn inmiddels weer bij elkaar. Enzo moet hard werken voor zijn fame: dagelijks een vlog én gamevideo.

#4. Giel, Thomas en Stefan / StukTV

1.635.718 abonnees, 540.772.253 totale views – Televisie op YouTube. De jongens van StukTV voeren opdrachten “challenges” uit die het publiek bedenkt. Inmiddels mogen ze ook op TV hun ding doen.

#5. Dylan / Dylanhaegens

https://www.youtube.com/watch?v=KoiAd0enrnU
1.255.327 abonnees, 423.600.488 totale views – Mocht je rare fratsen tegenkomen in de klas, dan kunnen ze het zomaar van Dylan Haegens hebben afgekeken. Deze jongen acteert en vlogt er op een vrolijke manier op los.

#6. Mascha / Beautygloss

https://www.youtube.com/watch?v=SLc-k0nlA_s
607.657 abonnees, 264.347.076 totale views – Vlogt al sinds 2007 en is daarmee een vlogster van het eerste uur. Al 10 jaar beautytips van Mascha.

#7. Giovanni / Gio

https://www.youtube.com/watch?v=XcV2bBQK2Uw
814.274 abonnees, 236.864.000 totale views – Gio is de grootste puber in de lijst. Zijn best bekeken video’s gaan vooral over seks. Neem voor de grap een kijkje in de lijst met zijn populairste videos. Oude of nieuwe media: sex sells.

#8. Milan / DagelijksHaaDee

https://www.youtube.com/watch?v=dGhzem5-ewE
1.113.964 abonnees, 538.280.662 totale views –  Milan Knol. De broer van Enzo. Was eerder, maar Enzo had meer talent. Milan YouTube-“challenged” erop los.

#9. Rutger / Furtjuh

https://www.youtube.com/watch?v=ZSacqO_GCPw
446.939 abonnees, 94.819.395 totale views – Rutger vlogt ook al sinds 2006 en trekt inmiddels volle zalen. Nee maar echt. Deze entertainer pur sang, zullen we vast gaan terugzien op de televisie, desnoods als zanger.

#10. Markie / Gekke Markie

https://www.youtube.com/watch?v=HiZmVcxboZo
507.625 abonnees, 80.329.801 totale views – Mijn persoonlijke favoriet. Hij hoeft het niet te hebben van misleidende titels of seksueel getinte berichten. Hij bedenkt gewoon gekke dingen én voert ze uit.

Extra: Goudzoekers in YouTubeland

Wil je meer weten over wat er achter deze bijzondere wereld schuilgaat? Bekijk dan de documentaire Goudzoekers in YouTubeland voor een inkijkje in de commerciële kant van deze vloggers.

We hebben een vak waarbij het soms beter is als de leraar even niet aan het woord is. Wanneer een ander spreekt, maakt die persoon vaak meer indruk dan wanneer je zelf weer vol enthousiasme aan het vertellen bent. We nodigen gastsprekers uit in de les, maar maken ook gebruik van YouTube, documentaires en interessante programma’s van de NPO.

Dit zijn onze 10 kijkopdrachten bij Methode M. Doe er je voordeel mee!

Lees verder →